Kulturno – istorijski spomenici na Kosovu koji uglavnom pripadaju Srpskoj pravoslavnoj crkvi, često su meta napada. Pre nekoliko dana, za sada nepoznate osobe preorale su zemljište u selu Vrelo u Opštini Istok, u kome su ostaci manastira Bogorodice Hvostanske iz 13. veka. Pojedine manastire, poput Visokih Dečana dalje čuvaju vojnici Kfora.
Eparhija raško – prizrenska, koja podseća na preuzimanje zemljišta na kome su ostaci manastira Bogorodice Hvostanske, ali i nedavni pokušaj preuzimanja Srpske pravoslavne crkve kod Podujeva i proglašavanje pravoslavne crkve kod Kosovske Mitrovice za rimokatoličku, pita kakva bi reakcija bila da se prekraja istorija i zauzimaju sakralni objekti na Zapadu, kao što se to dešava na Kosovu.
“Nasrtaj na verske objekte koji predstavljaju temelj postojanja i opstanka naše Crkve na Kosovu i Metohiji, bez obzira na političke prilike, predstavlja ništa drugo nego otvoreni akt represije, kršenja verskih i ljudskih prava i izaziva direktnu etničku i versku netrpeljivost”, navodi Eparhija.
Najveći napadi na kulturno- istorijske spomenike bili su u martovskom nasilju 2004. godine, kada je potpuno uništeno ili oštećeno 35 manastira i crkava. Tokom godina, skrnavljena su i pravoslavna groblja, a u više navrata su objekti SPC bili meta napada. Poseban je slučaj manastira Visoki Dečani koji godinama čeka da Opština Dečani uvaži odluku kosovskog Ustavnog suda da je 24 hektara zemljišta vlasništvo manastira, kaže za Insajder Goran Avramović, glavni i odgovorni urednik RTV Kim iz Čaglavice.
“S jedne strane, kada govorimo o Zajednici srpskih opština, mišljenje Ustavnog suda se ističe kao nešto što je svakako obavezujuće za kosovske vlasti. U ovom slučaju, kada su Dečani u pitanju, to mišljenje je apsolutno irelevantno, postoji politički stav koji preovlađuje. Još neki manastiri su opasani bodljikavom žicom, još uvek. Vrlo često se dešavaju krađe, provale, raznorazni problemi na imanjima crkava i manastira”, navodi Avramović.
Sagovornik “Markera” smatra da kulturno-istorijski i sakralni spomenici predstavljaju i kulturno nasleđe Kosova, jer su tu fizički, ali da uvek mora da se naglasi da je to pre svega nasleđe kosovskih Srba, posebno Srpske pravoslavne crkve.
“Pored toga što se na njihovim zidovima, kada su u pitanju crkve i manastiri, nalaze freske koje su ono najvrednije što je evropsko slikarstvo srednjeg veka imalo. Imamo dalje i taj duhovni segment koji je vezan za duhovni život, a koji je jako bitan i koji nikako ne može i ne sme da bude zanemaren, a ne bi trebalo da bude ni predmet političkih igrarija između Beograda i Prištine”, ističe sagovornik “Markera”.
Osim kosovskih vlasti i ekstremnih Albanaca, pre dva meseca, a uoči obeležavanja godišnjice primirja u Prvom svetskom ratu, na inicijativu ambasadora Francuske i Nemačke u Prištini pomereno je spomen-obeležje srpskim vojnicima poginulim u balkanskim i Prvom svetskom ratu. Posle žestokih reakcija javnosti, spomen obeležje je vraćeno na mesto, na kojem je decenijama.
